Let’s sit down before we go van Bertien van Manen (1942) bestaat uit meer dan 60 foto’s, allen gemaakt tussen 1991 en 2009. Met een kleinbeeldcamera op zak reisde Van Manen toen regelmatig en intensief door Rusland, Moldavië, Kazachstan, Oezbekistan, Oekraïne, Tatarstan en Georgië. Zij verbleef langdurig bij mensen die zij op haar reis ontmoette, leerde de taal en raakte veelal met hen bevriend.
De titel van de tentoonstelling Let’s sit down before we go verwijst naar een oude gewoonte in Rusland: voor je op reis gaat, neem je een moment voor jezelf om te bedenken waar je vandaan komt, waar je heen gaat en waarom. Hetzelfde gold voor Bertien van Manen. Persoonlijke omstandigheden maakten dat zij vanaf 2010 minder reisde. Samen met de Engelse fotograaf Stephen Gill maakte ze een keuze uit ruim 15.000 negatieven. Ze was verbaasd te zien dat de tijd bijna heeft stilgestaan.
De foto’s van Van Manen zijn intiem. Neem Pjotr en zijn familie. Ongedwongen staan ze daar, op blote voeten in pyjama’s, in de sneeuw. Poserend voor een fotograaf die ze vertrouwen. Dat zie je aan de lach van Pjotr maar ook aan de twee mannen die ontspannen toekijken vanuit de deuropening. Of kijk naar Vlada die in haar keuken zit en wordt omringd door haar spullen: de theepot waar ze uit schenkt, de bloemen waarvan ze houdt, het schilderij waar ze elke dag naar kijkt. De persoonlijke sfeer van de foto’s wordt versterkt door een zacht, bijna flets kleurenpalet. Het licht-absurdistische is iets dat Van Manen niet regisseert maar spontaan aantreft.
Pjotr and his family, Apanas, Siberia, from the series Let's sit down before we go © Bertien van Manen
Foam wordt ondersteund door de BankGiroLoterij, De Brauw Blackstone Westbroek, Delta Lloyd, Gemeente Amsterdam, Olympus en de VandenEnde Foundation.
OVER BERTIEN VAN MANEN
Bertien van Manen begon ooit als modefotograaf – en heeft nog steeds met oog voor detail en patronen- maar besloot, geïnspireerd door Robert Franks boek The Americans (1958), tot een meer documentaire aanpak. Ze fotografeert een tijd in zwart-wit maar gooit begin jaren negentig het roer radicaal om. Vanaf dat moment reist ze met grote regelmaat door Oost-Europa en Azië. Haar vele reizen en de intensieve contacten met de mensen die ze ontmoet resulteren in 1994 in het boek A hundred summers, a hundred winters.
East Wind West Wind (2001) vormde hierop een logisch vervolg maar speelt zich af in China. In 2005 publiceerde Van Manen Give Me Your Image, bestaande uit foto’s van interieurs waarin de bewoners zelf een privé-foto hebben geplaatst. Let’s sit down before we go (2010) is haar meest recente fotoboek. Dit boek is minder documentair van aard dan haar eerdere boeken en er is meer ruimte voor de verbeelding van de toeschouwer.
Het werk van Bertien van Manen was in talrijke solo- en groepstentoonstellingen te zien waaronder Museum of Modern Art (New York), The Photographers Gallery (Londen) en Fotomuseum Winterthur. Haar werk is opgenomen in belangrijke internationale collecties zoals Stedelijk Museum (Amsterdam), Rijksmuseum (Amsterdam), The Museum of Modern Art (New York),The Metropolitan Museum of Art (New York), Maison Européenne de la Photographie (Parijs) en The Metropolitan Museum of Photographie (Tokyo). Bertien van Manen woont en werkt in Amsterdam.